Sabit diskler elektromekanik yapılıdır ve bilgiyi manyetik olarak saklarlar. Bilgi; plastik, metal veya camdan yapılmış, yüzeyi demiroksit ya da başka manyetik özellikteki bir malzeme ile kaplı
Katmanların yapısı plakalar(diskler) üzerinde saklanır. Bilgi yazma işini mıknatıslama yöntemiyle yapmak, hem biz silmedikçe bilginin saklanması hem de istediğimiz zaman istediğimiz bilgiyi silme özgürlüğü verir bize. Yalnız aynı zamanda, sabit disklerin yoğun manyetik alanlardan etkilenme riskini de doğurur.
Katmanların yapısı plakalar(diskler) üzerinde saklanır. Bilgi yazma işini mıknatıslama yöntemiyle yapmak, hem biz silmedikçe bilginin saklanması hem de istediğimiz zaman istediğimiz bilgiyi silme özgürlüğü verir bize. Yalnız aynı zamanda, sabit disklerin yoğun manyetik alanlardan etkilenme riskini de doğurur.
Günümüzdeki sabit disklerde plakalar camdan yapılmakta ve yüzeyleri kobalttan oluşan bir filmle kaplanmaktadır. Bir sabit diskte birden çok plaka bulunmaktadır.
Her bir plaka iz(track)lerden ve her bir iz(track) de sektör(sector)lerden oluşmaktadır. Her sektör, 256 veya 512 gibi belirli bir sayıda byte içerir. Plaka merkezine eşit uzaklıktaki sektörlerin birleşmesiyle oluşan çember iz adını alır. İşletim sistemleri, sektörleri gruplayarak onları cluster(küme) denen yapılar halinde topluca işlerler. Yani her bir cluster(küme), işletim sisteminin kendisinin belirlediği bir sayıdaki, her defasında birlikte okunan ya da birlikte yazılan sektörler kümesidir.
Plakalar, ortalarından geçen bir mil üzerine, belirli aralıklarla, üst üste dizilirler ve bu mil etrafında, bir motor yardımıyla sürekli aynı hızda döndürülürler. Üst üste dizili olan bu plakalarda, plaka merkezine eşit uzaklıktaki izlerin alt alta gelmesiyle silindir(cylinder)ler oluşur.
Her plaka üzerinde bir okuma/yazma kafası bulunur ve bu kafalar birbirine bağlıdır. Yani bütün kafalar, aynı silindir üzerindeki izlerin üzerindedir. Okuma/yazma kafalarını bir izden başka bir ize taşımak maliyetli olduğundan, bir iz dolduğu zaman, aynı plaka üzerindeki başka bir iz yerine, aynı silindir üzerindeki başka bir iz kullanılır. Böylece her bir iz dolduktan sonra değil, her bir silindir dolduktan sonra okuma/yazma kafası hareket ettirilir.
Harddisk çalışmıyorken, okuma/yazma kafası Landing Zone denilen bir bekleme bölgesinde bulunur. Bu bölge veri saklamak için kullanılmaz. Ani güç kesilmelerinde veya sabit diskin normal olmayan sarsıntılarında kafa plaka yüzeyine çarpar ve Head Crash(kafa çarpması) denilen olay gerçekleşir. Böyle bir durumda kafa Landing Zone yerine plakanın veri saklanan bir yerine çarparsa, kafanın çarptığı sektör zarar görür ve kullanılmaz hale gelir. Bad Sector(Bozuk sektör) olarak bilinen sektörler bu şekilde oluşmuştur.
Sabit disk çeşitleri
Sabit Disk Türleri
Sabit diskler başlıca iki gruba ayrılır: IDE diskler ve SCSI diskler. Her iki grup da kendi içinde depolama kapasitesi, erişim süresi ve aktarım hızına bağlı olarak alt gruplara ayrılır. Hangi özelliklereihtiyaç duyduğunuz, diskinizi nasıl kullanmayı planladığınıza bağlıdır. Ancak sabit diskin türü onu nasıl yükleyeceğinizi belirler. Öyleyse öncelikli olarak sabit disk türlerini anlatarak işe başlayalım:
IDE Sabit Diskler: 16 bit veriyolunasahip olan sürücü ve iki sabit disk eklemenize izin verir. Eğer ikinci bir sabit disk eklemek istiyorsanız, disklerden bir tanesini master ve diğerini de slave olarak ayarlamalısınız; bu ayarları disk üzerinde bulunan jumper'lar aracılığıyla yaparsınız. Sisteminize eklemekte olduğunuz ikinci diski slave olarak ayarlamanız gerekir, çünkü sistemin açılış yaptığı diğer disk master disktir.
SCSI Sabit Diskler: Sisteminize sadece iki tane disk bağlamanıza imkan veren IDE disklerdenfarklı olarak, SCSI söz konusu olduğunda birbiri ardına 7 adet cihazı (sabit diskler, tarayıcılar, CD-ROM sürücüleri numarası
Ayrıca hattın hem başında hem de sonunda sonlandırıcı dirençler bulunmak zorundadır. Bu direçler, küçük taraklara benzeyen, sonlandırıcılar vasıtasıyla ayarlanır. Son yıllarda sabit disklerde bu dirençler yerine aynı işlevi gören sonlandırıcı jumper'larkullanılmaktadır . SCSI kontrol kartı, harici bir disk kullanmadığınız sürece, bu dirençlere sahip olmalıdır . Hattın diğer ucunda, kabloya en son eklenen sabit diskte de bu sonlandırıcılardan bulunmalıdır.
SCSI kontrol kartı, iki ayrı veri kablosuna bağlı iki sabit diski yönetebilme yeteneğine de sahiptir. Bir SCSI disk, geleneksel IDE disklerden daha yüksek bir veri aktarım hızına sahiptir, ancak biraz daha pahalıdır.
Yeni bir SCSI diskin kurulumunun ardından veya bilgisayarı başlattıktan sonra, sistemin diski görmemesi veya başka bir problem söz konusu olursa, ya SCSI adresnumarası (SCSI ID) yanlış ayarlanmıştır, ya da sonlandırıcı ayarlarında hata yapılmıştır. SCSI zincirinde sadece ilk ve son cihazda sonlandırıcılar bulunmasına dikkat edilmelidir.
Sabit diskler başlıca iki gruba ayrılır: IDE diskler ve SCSI diskler. Her iki grup da kendi içinde depolama kapasitesi, erişim süresi ve aktarım hızına bağlı olarak alt gruplara ayrılır. Hangi özelliklere
IDE Sabit Diskler: 16 bit veriyoluna
SCSI Sabit Diskler: Sisteminize sadece iki tane disk bağlamanıza imkan veren IDE disklerden
Ayrıca hattın hem başında hem de sonunda sonlandırıcı dirençler bulunmak zorundadır. Bu direçler, küçük taraklara benzeyen, sonlandırıcılar vasıtasıyla ayarlanır. Son yıllarda sabit disklerde bu dirençler yerine aynı işlevi gören sonlandırıcı jumper'lar
SCSI kontrol kartı, iki ayrı veri kablosuna bağlı iki sabit diski yönetebilme yeteneğine de sahiptir. Bir SCSI disk, geleneksel IDE disklerden daha yüksek bir veri aktarım hızına sahiptir, ancak biraz daha pahalıdır.
Yeni bir SCSI diskin kurulumunun ardından veya bilgisayarı başlattıktan sonra, sistemin diski görmemesi veya başka bir problem söz konusu olursa, ya SCSI adres
Veri Kabloları
Sabit disk seçimi
Hard disk değişimi konulu yazımdan sonra okuyuculardan gelen bazı soruları dikkate alarak, Hard diskler hakkında bir kaç ufak noktaya dikkat çekmek istedim.
Bilgisayarlarımızda depolama amaçlı kullandığımız hard diskler ikiye ayrılır.
-Birincisi Internal yani bilgisayarımızın içinde takılı olan , işletim sistemi ile birlikte bütün bilgilerimizin bulunduğu hard disklerdir.
Internal hard diskler Laptoplarda 2.5 inç ,Masaüstlerinde 3.5inch olarak bulunurlar.
Bazı dizustu modelleri , 1.8 İnç boyundaki küçük hard diskleri de kullanmaktadır, fakat bu boyuttaki hard diskler çok yaygın olmamak ile birlikte çok fazla seçeneğimiz de yoktur.
-İkicini tür hard diskler ise dışarıdan USB, Firewire yada eSata ara yüzü ile bağlanan modellerdir.
Bu hard disklerde işletim sistemi olmaz sadece yedekleme yada extra depolama alanı için kullanılmaktadırlar.
Internal hard disk secimi yapılırken dikkat edilmesi ve merak edilenleri inceleyecek olursak.
Dizüstü bilgisayarların hepsi SATA yada SATA2 ara yüzü ile çalışmaktadır.
Eski bilgisayarlarda IDE yada PATA ara yüzü mevcuttur ve artık kullanılmamaktadırlar.
Hard diskler RPM yani disk donuş hızına göre iki sınıfa ayrılırlar.
5400Rpm ve 7200 Rpm ( 1tb lik 2.5 inç hard diskler 5600Rpm’dir )
( SSD hard diskleri bu siniflandirmanin dışında tutuyorum. )
Dizüstü bilgisayarlarda genel olarak 5400Rpm model hard disk mevcuttur.
Bilgisayar üreticisinin fiyat aralığı ve model sınıfına göre bu değişiklik gösterebilir. Bazı markalar üst model bilgisayarlarında 7200Rpm yada SSD hard diskler kullanmaktadır.
Hard disk değişimi için secimi yaparken bilinmesi gerekenler.
5400RPM hard disk modelleri her kapasitede mevcuttur ve çok yaygındır. Avantajlarından bazıları, pil sarfiyatı azdır ve sessiz çalışır, titreşim yapmaz.
7200 Rpm hard disklere göre bilgisayar acilisi ve program açılışları yavaştır.( Bu farkı ancak ayni kapasitedeki iki hard diski karşılaştırarak anlaşılabilir, şahsen denemiştir. )
7200Rpm hard diskler, 5400’e göre %80 ( Bu oran üretici firmaların verdiği bilgilere dayanmaktadır. ) daha hızlıdır okuma ve yazma hızları yüksektir.
Dezavantajlarından bazıları ise , kasada hafif bir titreşim yapar, pil sarfiyatı yüksektir ve yüksek dönüş hızına bağlı olarak sesli çalışır.
Ses derken , yanlış anlaşılmasın aşırı bir sesi yok.
Sadece aşırı sessiz ortamda anlaşılır bir sesi var.
Diğer bir husus ise 7200RPM hard diskler çalışırken belirli aralıklarla “CAK” diye bir ses yaparlar. Bu sesi ilk duyduğumda okuyucu kafa bir yere çarpıyor sanıp, hard diskimi servise gönderdiğimde sesin normal olduğunu öğrendim. Kullandığım bütün 7200RPM hard disklerde bu sese şahit oldum , marka fark etmiyor.
Hard disk secimi yapılırken markanın çokta önemi yoktur, pazarlama taktiği olarak kimisi ucuz kimisi pahalıdır, fiyat farkı satıcıya gore de değişmektedir.
En önemli husus ise, hard disk ve Ram değişimi Garantiyi etkilemez.
Dizüstü bilgisayarlarda dikkat ettiyseniz RAM ve hard diskler kasanın altında ayrı bir kapak altında bulunurlar. Sebebi müşteri, bütün kasayı açmaya kalkışıp bilgisayara zarara vermeden yükseltmeyi yapabilsinler diyedir.
Sabit disk montajı
CD-ROM ve CD-Writer sürücüleri
İlk CD-ROM sürücüleri 1978 yılında sony ve philips firmalarının ses cd’si üretmek için yaptıkları ortak çalışmanın ürünüdür.yani genel anlamda CD-ROM lar bilgisayar dünyasına girmeden önce müzik amaçlı çıkmışlardı. Ve özellikleri de dijital ses verilerini okuyabilecek hıza göre geliştirilmişti. Ancak bu hız bilgisayar işlevi için yeterli olamadığından ilk zamanlarda kullanımı düşünülmüyordu. Daha sonra bilgisayarların hızı artınca ve yüksek kapasitelerden dolayı data saklama birimi olarak kullanılmaya başlandı. Tabi bunun yanısıra bazı şirketler değişik standartlar ortaya çıkarmışlardır. ilk çıkan kırmızı dosya adındaki standartlar topluluğu bizim bu gün kullandığımız temel standartları belirliyordu. Arabirim için gerekli teknik bilgi ve hata düzeltme mekanizmalarının nasıl kullanılabileceği bu dosyanın konularıydı. Daha sonra çıkan sarı dosyada bulunan veriler iyileştirildi ve farklı olarak dijital verilerin CD-ROM ‘a yerleştirilmesi için gerekli sektör ve disk yapısına ait veriler belirlendi. Bilgisayar bu sayede CD-ROM la tanıştı. Yeşil dosya adı verilen dosyada CD-I standartı sayesinde CD-ROM lar 19 saatlik sesi ve 72 dk lık tam ekran videoyu taşıyabilir hale geldi.
İlk olarak kullanılan cdler müzik için kullanıldığından bunlara audio cd adı veriliyordu.en fazla 74 dk süre ile yüksek kalitede ses verebilmektedir. Kayıtlar dijital yapıldığından ses kalitesi iyidir. Ama dijital ses kaydından sonra dijital verilerde kaydedilmeye başlandı. Bunlara da data cd ismi verilir.görüntüler dijital ortama aktarılınca da video cd ismini aldı.bir CD-ROM sürücü değişik formatlarda yazılmış cdleri okuyabilir. Boyut olarak bilgisayar cdleri ile ses cdleri arasında fark bulunmamasına karşın en önemli fark bilgisayarlarda kullanılan sürücülerin gelişmiş bir hata düzeltme sistemi vardır.
CD-ROM LARIN YAPISI VE ÇALIŞMA PRENSİBİ
CD-ROM sürücüleri hakkında bilgi vermeden önce cd yapısı hakkında bilgi vermemiz gerekir.bir cdnin yapısı basit bir plastik disktir.bu temel plastik disk üzerine presleme işlemi ile küçük çukurlardan (pits)bir desen işlenir. Ayrıca yine saf plastikten bir tabaka veri tabakasını korur.bu plastik özlü diskler 120mm ve 80mm ebatlarında üretilirler. Cdler üç katmandan oluşur:
1-en altta lazer ışınını geçiren saydam bir tabaka
2-alt kısmına verilerin yazıldığı aliminyum katman
3-en üstede renkli (koruma) tabaka vardır.
Renkli tabakanın bulunduğu tarafa yazı yazılabilir.ya da resim yapılabilir. Bu işlemler cdyi etkilemez fakat diğer yüzeyde oluşan ufak bir çizik bile çoğunlukla cdnin okunmamasınaneden oluyor. Bilgisayar genel olarak 0 ve 1 lerden oluştuğu için cdye dijital kayıt bu rakamlar kullanılarak yapılır.yani cd içerisindeki tüm veriler bu1 ve 0ların kodlanmış halidir.cdnin alt düzeyini incelersek merkezden çıkan spiral biçiminde bir yol üzerinde dizilmiş çukurlar(pit) ve tümsekler(land)görülür.bunlar o ve 1leri ifade eder.eğer ard arda gelen aynıysa ,değeri 0 eğer düzen bozuluyorsa 1 bulunur.bunlar bu şekilde anlam kazanır.
Cdden bu kadar bahsettikten sonra okuyucusu cdrom kısmına geçiyoruz. CD-ROM lar piyasaya çıktıkları ilk günden bu yana oldukça popüler bir multimedia donanımı olmuştur.floppy disklere göre daha yüksek kapasiteye sahip olmaları (400 kat) ve veri erişim hızlarının sabit disk kadar olmasada hızlı olmasıdır.ayrıca yüksek kapasiteleri sayesinde filmler,ansiklopedi ve benzeri yüksek veri kapasiteli belgeler tek bir cd içerisine sığdırılmıştır.bir cdye 650mb veri ya da 74 dklık bir film kaydedilebilir.
CD-ROM sürücüleri dört parçadan oluşmaktadır. Bunlardan üçü step motor diğeri ise devredir. Tepsiyi hareket ettiren motor lazeri taşıyan motor ve de cd den oluşabilecek hataları düzeltebilen bir devreyi içeren karttan oluşur. CD-ROM içerisinde 2kb lık sektörler içinde saklanırlar.byteların birçoğu hata tespiti ve düzeltilmesi için ayrılmıştır.1kblık veriyi işlemciye yollamadan önce ilgili kısım sürücü tarafından dört kez okunur.
Hata düzeltmenin gerekliliği cd lere yakından bakılınca daha iyi anlaşılır. Parmak izleri tozlar çizikler yansıma prensibini bozabilecek problemlerdir. Hata düzeltme mekanizması çeşitli sebeplerle düzgün yansımayı engelleyen bu sorunlarla baş edebilmeli ve güvenlik verilerinden hareketle hataları düzeltebilmelidir.dünya üzerindeki her cd sürücü CIRC ismindeki bir algoritma kullanarak ikinci bir hata ayıklama mekanizması kullanır.bu algoritma yüzeyde oluşan bazı çizikler ve toz taneciklerinden oluşan hataları belli matematiksel hesaplamalarla düzeltilebilir. ancak şimdi cdromların hızlarının artmasından ötürü düzeltme için ayrılan sürede azalıyor.hatayı düzeltecek zamanı bulamayan sürücü hızını yavaşlatır.
CD-ROM SÜRÜCÜLERİN ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ
CAV(constant angular velocity ): Motor hep aynı hızda döner yani devir/dakika sabittir. İç tarafta izler daha kısa daireler çiziliyor.1 devirde iç izlerde de dış izlerdede tam bir tur attırılır. Bu durumda kısa olan iç izlerde daha az veri okunmuş olur. Veya birim sürede içte daha az bilgi okunurken dışta daha fazla bilgi okunur. Transfer hızı iç izlerde düşük,dış izlerde fazladır.
CLV(constant lincar velocity): İzlerin içte ve dışta farklı uzunlukta olması veri transfer hızını etkilemiyor.motor dış izlerde yavaşlıyor,iç izlerde hızlanıyor;cdnin her yerinde transfer hızı sabit kalıyor. Yani kafanın aldığı yolun üzerindeki verileri okuma hızı ister kafa merkeze yakın olsun ister uzak olsun hep sabittir.kafa sanki eğri olmayan bir doğru üzerinde hızla gitmekteymiş gibi hareket eder.
TRUEX TEKNOLOJİSİ
CD sürücülerde genelde veri okunurken ince bir lazer ışığı tarafında istenen izdeki veriler okunur. Motorun dönmesiyle birlikte bir devamlılık sağlanmaya çalışılır.ancak bir grup araştırmacı tarafından aynı anda birden fazla izin okunmasına bir engel olmadığı kanısına varılarak bu teknolojiyi ortaya çıkarmışlardır. yani 7 iz birlikte okunabilir. Günümüzde 48,50,52x cd sürücülerin motor dönme hızları 8-10 bin devir iken bu teknoloji ile motor dönme hızı azaltılmıştır.gürültü azalmıştır.bu teknolojiyi kullanan kenwood72x sürücüsü yaklaşık 5000 devir/dak motor hızına sahiptir.
Yani genel olarak cav sisteminin iç izlerde daha az clv sisteminin ise cdnin her bölümünden aynı anda okuyabilmesi hasebiyle truex teknolojisini geliştiren zen firması bu tekniği clv sistemi üzerine kurmuştur.
CDROM SÜRÜCÜ YÜKLEME MEKANİZMALARI
Günümüzde kullanılan iki tip cd yükleme mekanizması vardır.
Cdler standart CD-ROM tepsisine yüklenirler.en yaygın biçim budur.hatalı bir yerleşim yapıldığında trayın takılma ve bozulma riski vardır.
Diğer bir yükleme şekli ise caddy’dir.bu mekanizmada cdler caddy adı verilen özel bir cd koruyucusunun içinde bir cd sürücüsüne yüklenir.bu tip sürücüler büyük bir floppy disk sürücüsüne benzerler.cd caddylerin kullanılması tepsi mekanizmasına göre çok daha uygun ve verilimdirler. Çünkü caddy kullanımı cdlerin çizilmesini kirlenmesini ve hatalı yerleştirilmesini engelller,daha az mekanik sistem gerektirdiğinden diğerine göre daha uzun ömürlü olur,cd lerin sürücüye devamlı temasını engellediklerinden cdler daha uzun ömürlü olabilmektedir.
CDROM SÜRÜCÜ HIZLARI
Bilindiği gibi cd sürücülerde üzerinde hızı belirten yönergeler bulunur.mesela 40x,48x,52x v.b. burada hız X simgesi ile gösterilir. Anlamı da cd sürücü kafasının bir seferde 150kb veriyi okuyabilmesi demektir.bu açıdan bir müzik cdsini okuyabilmek için sürücünün iki hızlı olması yeterlidir.ancak bu hız diğer işlemler için kafi gelmediğinden kısa bir sürede cd sürücülerin 4x,6x,16x modelleri çıkmıştır.
CDROM SÜRÜCÜ ARABİRİMLERİ
Cd rom sürücüleri farklı arabirimlerle sisteme bağlayabiliriz.
Anakart üzerindeki ide birimine cd romu ikincil(slave) disk olarak bağlayabiliriz. Bu bağlantıyı yaparken cdromun arkasındaki master/slave jumper ayarlarına dikkat edilmelidir.eğer anakartın üzerinde ikinci bir arabirimi varsa CD-ROM uikincil master olarak bağlamak daha verimli bir kullanım şekli olur.c u ikinci ide birimine bağlamanın en önemli avantajı daha yüksek erişim hızına sahip olan sabit diskin kendi hızında çalışmasını sağlamaktır.cd rom ide sabit diskin kablosuna slave disk olarak bağlanırsa sistem performansı düşer.bunun nedeni ıde arabiriminin üzerine bağlı bulunan aygıtlardan daha düşük hızlı olanının veri iletişim hızını kullanmasıdır.Bu tip sürücülerin kullanılması için ide standartı ATAPİ(AT standartına eklenmiş programlanabilir arabirim) eklenmiştir.ide birimi verileri cd sürücülerden ve sabit disklerden aktarırken DMA denilen hafıza kanallarını kullanır. Bu kanallar kullanıldığında işlemciye yük binmez ve hız artar.DMA modları farklıdır.hızı etkileyen diğer bir etkende PIO (programlanır giriş ve çıkış)modudur.bu dma aktarımı yapan çilerin desteklediği programlama arabirimini ve kullandığı programlama modunu gösterir.
CD-ROM un bağlanabileceği diğer bir arabirimde bazı ses kartları üzerindeki bağlantı noktalarıdır. Bunu yaparken ses kartının hangi cd sürücülere destek verdiğini klavuzdan bakarak karar vermeliyiz.
Diğer bir arabirim ise SCSI dır.cd nin bu arabirimi desteklemesi gerekir.ideye göre çok hızlı olduğu için sistem performansını olumlu yönde etkileyecektir. Scsı adaptör kartından aynı anda 14 çevre birimi bağlanmasına izin verir.bu birimi kullanan bir cd sürücü işlemciyi daha az meşgul eder.ayrıca işlemcinin zorlanmasından ötürü ortaa çıkabilecek sistem sorunlarını da ortadan kaldırır.
CDROM SÜRÜCÜLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
Tampon Bellek(cache memory): Cd-romun üzerindeki ön bellek ne kadar yüksek olursa CD-ROM un hata düzeltme işlemi o kadar sağlıklı olacaktır.Cache bellek sürücü kartının üzerinde bulunurlar ve bilginin sisteme gönderilmesinden önce büyük paketler halinde yüklenebilmesini sağlarlar. Standart olarak genellikle 256kb bellek bulunur. Bu bellek cdnin üzerinde farklı yerlere yazılmış veriye daha hızlı ulaşılmasını sağlar. Bunun önemini en iyi video ve ses cdlerinde anlarız. Diğer bir görevide bazı programlar yardımıyla cd içeriğinin kopyalanarak erişimin hızlanmasını sağlamaktır.
Dual Speed ve multi spin: Sürücünün kaç hızlı olduğu onun max veri okuma hızını vermektedir.yalnız bu hız sürücünün veri okumada bunu kullanıldığı anlamına gelmez.mesela ses dosyasında bilgisayar hızını 150kb/sn düşürmek zorundadır. Yoksa ses normal olarak dinlenmez.. diğer bir ifade ile 4 hızlı bir sürücü veri okurken 600kb/sn hızda dönerken ses dosyasına ğeldiginde hızı 150kb/sn olur.dual speed olayı buna denir.
Multi-spin teknoloji ise cd sürücüsünün cdyi gereken her hızda döndürebilmesini anlatmaktadır.oysaki zaten sürücülerin tümü işlevlerini yerine getirmek için bu işi yapmak zorundadır. Çünkü verileri mesela 7200kb/sn lik sabit bir hızda okuyabilmek için daire şeklinde olan ve okuduğu izlerin çapının devamlı arttığı bir cd üzerinde sürücünün CLV tekniğini uygulaması gerekir.
Muttisession kodak Photo cd: Photo cdleri fotoğrafcılık alanında çok iyi bir kullanım sağlamaktadır.negatifler saklamak yerine cd ortamına kaydedilebilir.yalnız ilk pozları cdye yüklettirdikten sonra bu pozların sona erdiğine dair cdye “lead out” bitiriş komutu yerleştiriliyor.single session (tek oturumlu )sürücüler ilk lead out komutunu gördüklerinde cdyi okumayı durduruyorlar.halbuki ikinci kez negatiflerinizi bu cdye yüklendiğinde cdde bu bölümün başına lead in komutu ve sonunada lead out komutu yerleştiriliyor.
Sürücünün MTBF si: Sürücünün dayanıklılığını ya da kullanılan parçaların kalitesini özellikler tablosundaki mtbf değerine bakarak anlamak mümkündür. Bu cihazın normal kullanım şartlarında bozulmadan çalışabileceği süreyi verir.bu değerler içinde kullanılan parçaların dayanıklılık süresine göre belirleniyor.
CD YAZICILAR(CD WRITER)
CD kayıt cihazları özel kaydedilebilir ham cdler üzerine yazabilirler.lazer ışınına duyarlı bir boya tabakası ile kaplı bu ham cdlerin yüzeyleri lazer ile yakılarak düzlükler ve çukurlular oluşur.bu cihazların en önemli özelliği hem CD-R medyaya hem de silinebilen özel CD-RW medyaya kayıt yapabilmeleridir. Bu nedenle CD-RW cihazlar hem CD-ROM okuyucu hem CD-R cihazı hemde CD-RW olarak çalışmaktadır. Çalışma prensibi olarak cdlerle genellikle aynı yapıdadır.taşıyıcı kısmı oluşturan cddeki kalın tabakadır.plikarbondan yapmaktadır. Bu taşıyıcı tabakanın üzerinde bilgilerin kaydedildiği kısım yer alır.bilgilerin okunmasım sırasında lazer bu kısımdan yansır.bilgilerin yazıldığı kısımda kouyucu bir kaplama bulunur.bu sayede hassas kısım uv ışınlarından korunur.yazılabilen kısım 0,05 ile 0,1 mikrometre arasındaki mikroskobik girintilerden oluşur.derinliği 120nanometre olan bu girintilere pir denir.pitler arasındaki arayada yani tümsek kısma land deniyor.
Lazerle okuma için kullanılan teknik:bilgilerin okunması lazer teknolojisi sayesinde gerçekleşiyor. Bu lazerin kafası bir motor sayesinde tüm cd yüzeyind haraket edip yarı geçirgen bir aynaya lazeri yansıtıyor. Ve bu lazerin sadece bir yöne (lazer kafasından cdye)doğru geçiş yapmasına izin vermektedir.cd yazıcılarda kullanılan lazerin dalga boyu 780 nanometre bu tür dalga infrared katagorisinde uzun dalga boyları olarak adlandırılır.cd de verilerin bulunduğu yüzey lazer ışınını bir ayna gibi yansıtmaktadır.ancak yüzeydeki pit ve landler sayesinde yansıma yüzeyi lazeri yönlendirir ve modüle eder. Böylece yansıyan ışın geri gelirken değişmiş olur.cd sürücüsüne dönen işin buradan tekrar yarı geçirgen aynaya düşer ve buradan bir fotodiyota yönlendirir.burada gelen ışın iki farklı gerilimde (1 ve 0 )elektrik sinyallerine dönüşerek bilgisayarın anlayacağı dile çevrilir.
Cd sürücüler verileri okuyabilmek için düşük bir güç harcarken cd yazıcılar veriyi cdye yazabilmek için daha güçlü bir lazere ihtiyaç duyarlar.
Veriler yazdırma sırasında kaynak medyadan (disk,cdrom)önce cd yazıcının tampon belleğine ulaşır.cd yazıcı lazer ışını ile buradan alınan verileri cd-r disk yüzeyine yazıyor.lazer ışınınbu süre içinde kesintiye uğramaması gerekiyor.ama tampon bellekte veri bulamazsa işlem kesintiye uğruyor ve”buffer underrun” durumu meydana geliyor.yani diğer bir ifade ile işlenecek verinin bulunamaması durumudur.cd yazıcının belleği ne kadar büyükse bir kısım veriyi önceden bu alana atıyor ve veri akışı bu alanda dengelenerek yazıcı kafanın durması engelleniyor.
CD-WR PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sürücü hızı: Cd-r/rw sürücüsünün yazma hızı yeniden yazma hızı okuma hızı en çok dikkat edilen kriterlerdendir.bir cd-wr sürücüsünün hızını belirtmek için 8x-4x-24x şeklinde bir ifade kullanılır.8x cd-r/rw sürücüsünün bir cd-r yazma hızını4xbir cd-rw ye yeniden yazma hızını 24x ise bir veri cdsini okuma hızını ifade eder.
Arabirim: Cd-r/rw sürücülerde arabirim oldukça önemlidir.bu hususta günümüzde genel olarak iki farklı arabirime sahip cd-rw sürücüler kullanılır.bunlar İDE ve SCSI lardır.ama ide cd-r/rw sürücüler ile işlem yapılırken bilgisayarda başka programlar kullanılmamalıdır.eğer ide cd-r/rw sürücü ile kayıt yaparken diğer programlar çalıştırılırsa bufferunderrun gibi hatalar ile karşılaşılır. Bunun sebebi ise ide yuvasının veri transferi yaparken işlemciye fazlaca yüklenmesi şeklinde açıklanabilir.fakat SCSI cd-r/rw sürücü ile kayıt yapılırken işlemler SCSI denetçi tarafından yapılacağından işlemciye hemem hiç yüklenmeyeceğinden bu tür bir kayıt işleme esnasında genelde diğer birkaç program kullanılabilir.yalnız bu 0 hata ile çalışmayı garanti etmez.
Disk kapasitesi: Günümüzde artık 80 dakikalık kayıt yapılabilen ve yüksek hızlarda (8x-12x) gibi kayıt yapmaya izin veren boş cd-r medyalar kullanılıyor.
Tampon bellek:Cd-r/rw sürücüde en az iki mb tampon belleğe sahip olmalıdır.Buffer underrun dediğimiz hata tampon bellek ne kadar fazla olursa o hatayı verme ihtimali o kadar azalır.Çünkü cd yazma işinde sürekli veri akışına ihtiyaç vardır.bu süreklilik sağlanmaz ise veriler tampon bellekten okunur .dolayısı ile eğer hem veri sürekliliği sağlanamaz hemde tampon bellekte saklanan veri akışı durduğu zaman buffer underrun denilen hata oluşur.
Yazma modları:Geniş yazma moduna sahip cd-r/rw sürücüleri kullanmak tavsiye edilir.
Disc –at-once:Data/audio cdlerini bir seferde yazar.lazer cd yazma işi bitine ve oturum kapatılana kadar hiç durmadan yazar.bundan sonra artık veri eklenemez.
Track-at-once: Data /audio cdlerini tek seferde yazmaz.lazer kafa her iz bittiğinde durur ve tekrar devam eder.dolayısı ile izler(track) arasında 2 snlik bir boşluk olur.müzik cdsi kayıt edilirken bu mod kullanılmalıdır.
Session-at –Once: Veri ve ses izlerinin aynı cd de kullanılmasına olanak tanır.bu cd-extra olarak adlandırılmaktadır.bu mod ile yazım yaparken ilk oturum ses izlerini yazmak içindir.oturum bittiğinde lazer kafa kapanır fakat cd halen açıktır.ve ikinci oturumda ise veri izler yazılır ve cd kapatılır.
Multisession: Birden fazla seferde daha önce yazılan verilere yeni veri eklemeye olanak sağlayan yazma modudur.
Packet writting: Bu mod ile cd-r/rw sürücüsü bir hard disk gibi davranacak ve bilgilar kolayca kopyalanıp,siinebilecektir.
CD ÇEŞİTLERİ
CD-R:Cd recordable kelimesinin karşılığıdır.yazılabilir disk demektir.yalnız bilgi kaydı üzerine bir kez yapılır.tekrar silinip üzerine kayıt yapılmaz.ancak multisession metodu ile cdnin sonu kapatılmadı ise boş kalan yere bilgi eklemek mümkün olur.bir kere yazılabilen cd-r lerde veri değiştirilebilir.burada veri kısmı dye adı verilen organik renkli bir maddeden oluşuyor.cdnin rengini belirten ve çoğunlukla yeşil,mavi ya da altın renginde olabilen bu madde cdnin kalbini oluşturuyor.cd yazıcı veriyi lazer ışınlarıyla yazıyor ve bu işlem sırasında 300 celsiusluk bir ısıyla ışın renkli yüzeye düşüyor.
Cd-rw:Yeniden yazılabilir disk demektir.yüzlerce defa silinip tekrar yazılabilir.aynen cd-r gibi olup packet writing metoduyla bir sabit diskmişgibi de davranabilir.1996 yılında cd-r cihazlarında lzer ışının farklı fazlarda çalışması prensibi sayesinde yeniden yazılabilircd ler doğmuştur.cd-r larrda olduğu gibi bunda da metal yansıtıcı bir yüzey üzerinde renkli bir kısım bulunmaktadır.bu yüzeyde veri kodlanmış halde saklanır.cd –rw daki renkli kısım iki farklı tipi bir arada bulundurabiliyor. Kristallin ve amorph kimyacılar kristalleşmeden katılaşan sıvılara amorph adını veriyorlar.örneğin cam renkli tabakadaki amorph kısımları ışığı yansıtmadan geçirir.geçen ışık ancak metal kısımdan yansıyarak geri döner.kristallin kısımlar ise lazer veriyi okurken yansıtır.kristallin ve amorph iki farklı yansıtıcı yüzey oluşturur.ve bu sayade dijital veriler birleştirilir.cd –w,rw nin yazılması sırasında yazıcı renkli yüzeye yoğun lazer ışınları yollmaktadır.bu esnada ısı 500celsiusu bulabilir.cd-rdeki gibi cd yi eski haine döndürmek mümkündür.amorph bölgeler 200 celsiusa kadar tekrar ısstıldığında daha yavaş soğuyarak kristalleşiyor veveri siliniyor.böylece cd-rw tekrar yazmaya elverişli hale geliyor.
Cd-da:Compack disc digital audio’nun kısaltılmasıdır yani bilinen müzik cd’si. Genelde stereo, 16 bit, 44.1KHz frekansa sahiptirler ve kulağın duyabileceği en kaliteli müziğin 74 dakikasını içinde bulundururlar.
Cd-rom Digital Data: Standart veri(data) cd’si demektir.İçerisinde 650 Mb lık bilgi saklanabilir.iki çeşidi vardır Mode 1 Mode2 ise Mode 1 içerisinde hata düzeltme kodlarıda içeren standart bir moddur.Mode2 ise içersinde hata düzeltme kodları içermez, genellikle sıkıştırılmış ses ,video veya grafik verileri içerir.
Cd-rom XA: Cd rom extra architecture kelimelerinin kısaltılmışıdır.Mode1 ve Mode 2 standartları birleştirilerek yeni bir standart olarak karşımıza çıkmıştır.veri,ses,sıkıştırılmış ses,video, grafik ve diğer türlerdeki verileri içerebilir.
Cd-I:Cd interactive kelimelerinin kısaltılmışıdır.Tv’ye bağlanan cd-I player’lar için bulunmuş bir formattır.
Vcd:video cd yani piyasada bol miktarda bulunabilen film cd lerinin formatı.İçersinde MPEG sıkıştırma yöntemiyle sıkıştırılmış 74 dakika video bulundurulabilir.
Photo Cd:Fotoğraf görüntülerini saklamak için kullanıla bir formattır.TV ye bağlanan cd-I sürücülerle, içersindeki fotoğrafları tv ekranında izlemek için bulunmuştur.
Multiread:Çoklu okuma. Cd-r ve cd-rw medyalar üzerindeki müzik ve veri için belirlenmiş bir standarttır.Diskin her cd sürücüde okunabilmesi için bu standardı desteklemesi gerekir.
İlk olarak kullanılan cdler müzik için kullanıldığından bunlara audio cd adı veriliyordu.en fazla 74 dk süre ile yüksek kalitede ses verebilmektedir. Kayıtlar dijital yapıldığından ses kalitesi iyidir. Ama dijital ses kaydından sonra dijital verilerde kaydedilmeye başlandı. Bunlara da data cd ismi verilir.görüntüler dijital ortama aktarılınca da video cd ismini aldı.bir CD-ROM sürücü değişik formatlarda yazılmış cdleri okuyabilir. Boyut olarak bilgisayar cdleri ile ses cdleri arasında fark bulunmamasına karşın en önemli fark bilgisayarlarda kullanılan sürücülerin gelişmiş bir hata düzeltme sistemi vardır.
CD-ROM LARIN YAPISI VE ÇALIŞMA PRENSİBİ
CD-ROM sürücüleri hakkında bilgi vermeden önce cd yapısı hakkında bilgi vermemiz gerekir.bir cdnin yapısı basit bir plastik disktir.bu temel plastik disk üzerine presleme işlemi ile küçük çukurlardan (pits)bir desen işlenir. Ayrıca yine saf plastikten bir tabaka veri tabakasını korur.bu plastik özlü diskler 120mm ve 80mm ebatlarında üretilirler. Cdler üç katmandan oluşur:
1-en altta lazer ışınını geçiren saydam bir tabaka
2-alt kısmına verilerin yazıldığı aliminyum katman
3-en üstede renkli (koruma) tabaka vardır.
Renkli tabakanın bulunduğu tarafa yazı yazılabilir.ya da resim yapılabilir. Bu işlemler cdyi etkilemez fakat diğer yüzeyde oluşan ufak bir çizik bile çoğunlukla cdnin okunmamasınaneden oluyor. Bilgisayar genel olarak 0 ve 1 lerden oluştuğu için cdye dijital kayıt bu rakamlar kullanılarak yapılır.yani cd içerisindeki tüm veriler bu1 ve 0ların kodlanmış halidir.cdnin alt düzeyini incelersek merkezden çıkan spiral biçiminde bir yol üzerinde dizilmiş çukurlar(pit) ve tümsekler(land)görülür.bunlar o ve 1leri ifade eder.eğer ard arda gelen aynıysa ,değeri 0 eğer düzen bozuluyorsa 1 bulunur.bunlar bu şekilde anlam kazanır.
Cdden bu kadar bahsettikten sonra okuyucusu cdrom kısmına geçiyoruz. CD-ROM lar piyasaya çıktıkları ilk günden bu yana oldukça popüler bir multimedia donanımı olmuştur.floppy disklere göre daha yüksek kapasiteye sahip olmaları (400 kat) ve veri erişim hızlarının sabit disk kadar olmasada hızlı olmasıdır.ayrıca yüksek kapasiteleri sayesinde filmler,ansiklopedi ve benzeri yüksek veri kapasiteli belgeler tek bir cd içerisine sığdırılmıştır.bir cdye 650mb veri ya da 74 dklık bir film kaydedilebilir.
CD-ROM sürücüleri dört parçadan oluşmaktadır. Bunlardan üçü step motor diğeri ise devredir. Tepsiyi hareket ettiren motor lazeri taşıyan motor ve de cd den oluşabilecek hataları düzeltebilen bir devreyi içeren karttan oluşur. CD-ROM içerisinde 2kb lık sektörler içinde saklanırlar.byteların birçoğu hata tespiti ve düzeltilmesi için ayrılmıştır.1kblık veriyi işlemciye yollamadan önce ilgili kısım sürücü tarafından dört kez okunur.
Hata düzeltmenin gerekliliği cd lere yakından bakılınca daha iyi anlaşılır. Parmak izleri tozlar çizikler yansıma prensibini bozabilecek problemlerdir. Hata düzeltme mekanizması çeşitli sebeplerle düzgün yansımayı engelleyen bu sorunlarla baş edebilmeli ve güvenlik verilerinden hareketle hataları düzeltebilmelidir.dünya üzerindeki her cd sürücü CIRC ismindeki bir algoritma kullanarak ikinci bir hata ayıklama mekanizması kullanır.bu algoritma yüzeyde oluşan bazı çizikler ve toz taneciklerinden oluşan hataları belli matematiksel hesaplamalarla düzeltilebilir. ancak şimdi cdromların hızlarının artmasından ötürü düzeltme için ayrılan sürede azalıyor.hatayı düzeltecek zamanı bulamayan sürücü hızını yavaşlatır.
CD-ROM SÜRÜCÜLERİN ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ
CAV(constant angular velocity ): Motor hep aynı hızda döner yani devir/dakika sabittir. İç tarafta izler daha kısa daireler çiziliyor.1 devirde iç izlerde de dış izlerdede tam bir tur attırılır. Bu durumda kısa olan iç izlerde daha az veri okunmuş olur. Veya birim sürede içte daha az bilgi okunurken dışta daha fazla bilgi okunur. Transfer hızı iç izlerde düşük,dış izlerde fazladır.
CLV(constant lincar velocity): İzlerin içte ve dışta farklı uzunlukta olması veri transfer hızını etkilemiyor.motor dış izlerde yavaşlıyor,iç izlerde hızlanıyor;cdnin her yerinde transfer hızı sabit kalıyor. Yani kafanın aldığı yolun üzerindeki verileri okuma hızı ister kafa merkeze yakın olsun ister uzak olsun hep sabittir.kafa sanki eğri olmayan bir doğru üzerinde hızla gitmekteymiş gibi hareket eder.
TRUEX TEKNOLOJİSİ
CD sürücülerde genelde veri okunurken ince bir lazer ışığı tarafında istenen izdeki veriler okunur. Motorun dönmesiyle birlikte bir devamlılık sağlanmaya çalışılır.ancak bir grup araştırmacı tarafından aynı anda birden fazla izin okunmasına bir engel olmadığı kanısına varılarak bu teknolojiyi ortaya çıkarmışlardır. yani 7 iz birlikte okunabilir. Günümüzde 48,50,52x cd sürücülerin motor dönme hızları 8-10 bin devir iken bu teknoloji ile motor dönme hızı azaltılmıştır.gürültü azalmıştır.bu teknolojiyi kullanan kenwood72x sürücüsü yaklaşık 5000 devir/dak motor hızına sahiptir.
Yani genel olarak cav sisteminin iç izlerde daha az clv sisteminin ise cdnin her bölümünden aynı anda okuyabilmesi hasebiyle truex teknolojisini geliştiren zen firması bu tekniği clv sistemi üzerine kurmuştur.
CDROM SÜRÜCÜ YÜKLEME MEKANİZMALARI
Günümüzde kullanılan iki tip cd yükleme mekanizması vardır.
Cdler standart CD-ROM tepsisine yüklenirler.en yaygın biçim budur.hatalı bir yerleşim yapıldığında trayın takılma ve bozulma riski vardır.
Diğer bir yükleme şekli ise caddy’dir.bu mekanizmada cdler caddy adı verilen özel bir cd koruyucusunun içinde bir cd sürücüsüne yüklenir.bu tip sürücüler büyük bir floppy disk sürücüsüne benzerler.cd caddylerin kullanılması tepsi mekanizmasına göre çok daha uygun ve verilimdirler. Çünkü caddy kullanımı cdlerin çizilmesini kirlenmesini ve hatalı yerleştirilmesini engelller,daha az mekanik sistem gerektirdiğinden diğerine göre daha uzun ömürlü olur,cd lerin sürücüye devamlı temasını engellediklerinden cdler daha uzun ömürlü olabilmektedir.
CDROM SÜRÜCÜ HIZLARI
Bilindiği gibi cd sürücülerde üzerinde hızı belirten yönergeler bulunur.mesela 40x,48x,52x v.b. burada hız X simgesi ile gösterilir. Anlamı da cd sürücü kafasının bir seferde 150kb veriyi okuyabilmesi demektir.bu açıdan bir müzik cdsini okuyabilmek için sürücünün iki hızlı olması yeterlidir.ancak bu hız diğer işlemler için kafi gelmediğinden kısa bir sürede cd sürücülerin 4x,6x,16x modelleri çıkmıştır.
CDROM SÜRÜCÜ ARABİRİMLERİ
Cd rom sürücüleri farklı arabirimlerle sisteme bağlayabiliriz.
Anakart üzerindeki ide birimine cd romu ikincil(slave) disk olarak bağlayabiliriz. Bu bağlantıyı yaparken cdromun arkasındaki master/slave jumper ayarlarına dikkat edilmelidir.eğer anakartın üzerinde ikinci bir arabirimi varsa CD-ROM uikincil master olarak bağlamak daha verimli bir kullanım şekli olur.c u ikinci ide birimine bağlamanın en önemli avantajı daha yüksek erişim hızına sahip olan sabit diskin kendi hızında çalışmasını sağlamaktır.cd rom ide sabit diskin kablosuna slave disk olarak bağlanırsa sistem performansı düşer.bunun nedeni ıde arabiriminin üzerine bağlı bulunan aygıtlardan daha düşük hızlı olanının veri iletişim hızını kullanmasıdır.Bu tip sürücülerin kullanılması için ide standartı ATAPİ(AT standartına eklenmiş programlanabilir arabirim) eklenmiştir.ide birimi verileri cd sürücülerden ve sabit disklerden aktarırken DMA denilen hafıza kanallarını kullanır. Bu kanallar kullanıldığında işlemciye yük binmez ve hız artar.DMA modları farklıdır.hızı etkileyen diğer bir etkende PIO (programlanır giriş ve çıkış)modudur.bu dma aktarımı yapan çilerin desteklediği programlama arabirimini ve kullandığı programlama modunu gösterir.
CD-ROM un bağlanabileceği diğer bir arabirimde bazı ses kartları üzerindeki bağlantı noktalarıdır. Bunu yaparken ses kartının hangi cd sürücülere destek verdiğini klavuzdan bakarak karar vermeliyiz.
Diğer bir arabirim ise SCSI dır.cd nin bu arabirimi desteklemesi gerekir.ideye göre çok hızlı olduğu için sistem performansını olumlu yönde etkileyecektir. Scsı adaptör kartından aynı anda 14 çevre birimi bağlanmasına izin verir.bu birimi kullanan bir cd sürücü işlemciyi daha az meşgul eder.ayrıca işlemcinin zorlanmasından ötürü ortaa çıkabilecek sistem sorunlarını da ortadan kaldırır.
CDROM SÜRÜCÜLERİN SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
Tampon Bellek(cache memory): Cd-romun üzerindeki ön bellek ne kadar yüksek olursa CD-ROM un hata düzeltme işlemi o kadar sağlıklı olacaktır.Cache bellek sürücü kartının üzerinde bulunurlar ve bilginin sisteme gönderilmesinden önce büyük paketler halinde yüklenebilmesini sağlarlar. Standart olarak genellikle 256kb bellek bulunur. Bu bellek cdnin üzerinde farklı yerlere yazılmış veriye daha hızlı ulaşılmasını sağlar. Bunun önemini en iyi video ve ses cdlerinde anlarız. Diğer bir görevide bazı programlar yardımıyla cd içeriğinin kopyalanarak erişimin hızlanmasını sağlamaktır.
Dual Speed ve multi spin: Sürücünün kaç hızlı olduğu onun max veri okuma hızını vermektedir.yalnız bu hız sürücünün veri okumada bunu kullanıldığı anlamına gelmez.mesela ses dosyasında bilgisayar hızını 150kb/sn düşürmek zorundadır. Yoksa ses normal olarak dinlenmez.. diğer bir ifade ile 4 hızlı bir sürücü veri okurken 600kb/sn hızda dönerken ses dosyasına ğeldiginde hızı 150kb/sn olur.dual speed olayı buna denir.
Multi-spin teknoloji ise cd sürücüsünün cdyi gereken her hızda döndürebilmesini anlatmaktadır.oysaki zaten sürücülerin tümü işlevlerini yerine getirmek için bu işi yapmak zorundadır. Çünkü verileri mesela 7200kb/sn lik sabit bir hızda okuyabilmek için daire şeklinde olan ve okuduğu izlerin çapının devamlı arttığı bir cd üzerinde sürücünün CLV tekniğini uygulaması gerekir.
Muttisession kodak Photo cd: Photo cdleri fotoğrafcılık alanında çok iyi bir kullanım sağlamaktadır.negatifler saklamak yerine cd ortamına kaydedilebilir.yalnız ilk pozları cdye yüklettirdikten sonra bu pozların sona erdiğine dair cdye “lead out” bitiriş komutu yerleştiriliyor.single session (tek oturumlu )sürücüler ilk lead out komutunu gördüklerinde cdyi okumayı durduruyorlar.halbuki ikinci kez negatiflerinizi bu cdye yüklendiğinde cdde bu bölümün başına lead in komutu ve sonunada lead out komutu yerleştiriliyor.
Sürücünün MTBF si: Sürücünün dayanıklılığını ya da kullanılan parçaların kalitesini özellikler tablosundaki mtbf değerine bakarak anlamak mümkündür. Bu cihazın normal kullanım şartlarında bozulmadan çalışabileceği süreyi verir.bu değerler içinde kullanılan parçaların dayanıklılık süresine göre belirleniyor.
CD YAZICILAR(CD WRITER)
CD kayıt cihazları özel kaydedilebilir ham cdler üzerine yazabilirler.lazer ışınına duyarlı bir boya tabakası ile kaplı bu ham cdlerin yüzeyleri lazer ile yakılarak düzlükler ve çukurlular oluşur.bu cihazların en önemli özelliği hem CD-R medyaya hem de silinebilen özel CD-RW medyaya kayıt yapabilmeleridir. Bu nedenle CD-RW cihazlar hem CD-ROM okuyucu hem CD-R cihazı hemde CD-RW olarak çalışmaktadır. Çalışma prensibi olarak cdlerle genellikle aynı yapıdadır.taşıyıcı kısmı oluşturan cddeki kalın tabakadır.plikarbondan yapmaktadır. Bu taşıyıcı tabakanın üzerinde bilgilerin kaydedildiği kısım yer alır.bilgilerin okunmasım sırasında lazer bu kısımdan yansır.bilgilerin yazıldığı kısımda kouyucu bir kaplama bulunur.bu sayede hassas kısım uv ışınlarından korunur.yazılabilen kısım 0,05 ile 0,1 mikrometre arasındaki mikroskobik girintilerden oluşur.derinliği 120nanometre olan bu girintilere pir denir.pitler arasındaki arayada yani tümsek kısma land deniyor.
Lazerle okuma için kullanılan teknik:bilgilerin okunması lazer teknolojisi sayesinde gerçekleşiyor. Bu lazerin kafası bir motor sayesinde tüm cd yüzeyind haraket edip yarı geçirgen bir aynaya lazeri yansıtıyor. Ve bu lazerin sadece bir yöne (lazer kafasından cdye)doğru geçiş yapmasına izin vermektedir.cd yazıcılarda kullanılan lazerin dalga boyu 780 nanometre bu tür dalga infrared katagorisinde uzun dalga boyları olarak adlandırılır.cd de verilerin bulunduğu yüzey lazer ışınını bir ayna gibi yansıtmaktadır.ancak yüzeydeki pit ve landler sayesinde yansıma yüzeyi lazeri yönlendirir ve modüle eder. Böylece yansıyan ışın geri gelirken değişmiş olur.cd sürücüsüne dönen işin buradan tekrar yarı geçirgen aynaya düşer ve buradan bir fotodiyota yönlendirir.burada gelen ışın iki farklı gerilimde (1 ve 0 )elektrik sinyallerine dönüşerek bilgisayarın anlayacağı dile çevrilir.
Cd sürücüler verileri okuyabilmek için düşük bir güç harcarken cd yazıcılar veriyi cdye yazabilmek için daha güçlü bir lazere ihtiyaç duyarlar.
Veriler yazdırma sırasında kaynak medyadan (disk,cdrom)önce cd yazıcının tampon belleğine ulaşır.cd yazıcı lazer ışını ile buradan alınan verileri cd-r disk yüzeyine yazıyor.lazer ışınınbu süre içinde kesintiye uğramaması gerekiyor.ama tampon bellekte veri bulamazsa işlem kesintiye uğruyor ve”buffer underrun” durumu meydana geliyor.yani diğer bir ifade ile işlenecek verinin bulunamaması durumudur.cd yazıcının belleği ne kadar büyükse bir kısım veriyi önceden bu alana atıyor ve veri akışı bu alanda dengelenerek yazıcı kafanın durması engelleniyor.
CD-WR PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sürücü hızı: Cd-r/rw sürücüsünün yazma hızı yeniden yazma hızı okuma hızı en çok dikkat edilen kriterlerdendir.bir cd-wr sürücüsünün hızını belirtmek için 8x-4x-24x şeklinde bir ifade kullanılır.8x cd-r/rw sürücüsünün bir cd-r yazma hızını4xbir cd-rw ye yeniden yazma hızını 24x ise bir veri cdsini okuma hızını ifade eder.
Arabirim: Cd-r/rw sürücülerde arabirim oldukça önemlidir.bu hususta günümüzde genel olarak iki farklı arabirime sahip cd-rw sürücüler kullanılır.bunlar İDE ve SCSI lardır.ama ide cd-r/rw sürücüler ile işlem yapılırken bilgisayarda başka programlar kullanılmamalıdır.eğer ide cd-r/rw sürücü ile kayıt yaparken diğer programlar çalıştırılırsa bufferunderrun gibi hatalar ile karşılaşılır. Bunun sebebi ise ide yuvasının veri transferi yaparken işlemciye fazlaca yüklenmesi şeklinde açıklanabilir.fakat SCSI cd-r/rw sürücü ile kayıt yapılırken işlemler SCSI denetçi tarafından yapılacağından işlemciye hemem hiç yüklenmeyeceğinden bu tür bir kayıt işleme esnasında genelde diğer birkaç program kullanılabilir.yalnız bu 0 hata ile çalışmayı garanti etmez.
Disk kapasitesi: Günümüzde artık 80 dakikalık kayıt yapılabilen ve yüksek hızlarda (8x-12x) gibi kayıt yapmaya izin veren boş cd-r medyalar kullanılıyor.
Tampon bellek:Cd-r/rw sürücüde en az iki mb tampon belleğe sahip olmalıdır.Buffer underrun dediğimiz hata tampon bellek ne kadar fazla olursa o hatayı verme ihtimali o kadar azalır.Çünkü cd yazma işinde sürekli veri akışına ihtiyaç vardır.bu süreklilik sağlanmaz ise veriler tampon bellekten okunur .dolayısı ile eğer hem veri sürekliliği sağlanamaz hemde tampon bellekte saklanan veri akışı durduğu zaman buffer underrun denilen hata oluşur.
Yazma modları:Geniş yazma moduna sahip cd-r/rw sürücüleri kullanmak tavsiye edilir.
Disc –at-once:Data/audio cdlerini bir seferde yazar.lazer cd yazma işi bitine ve oturum kapatılana kadar hiç durmadan yazar.bundan sonra artık veri eklenemez.
Track-at-once: Data /audio cdlerini tek seferde yazmaz.lazer kafa her iz bittiğinde durur ve tekrar devam eder.dolayısı ile izler(track) arasında 2 snlik bir boşluk olur.müzik cdsi kayıt edilirken bu mod kullanılmalıdır.
Session-at –Once: Veri ve ses izlerinin aynı cd de kullanılmasına olanak tanır.bu cd-extra olarak adlandırılmaktadır.bu mod ile yazım yaparken ilk oturum ses izlerini yazmak içindir.oturum bittiğinde lazer kafa kapanır fakat cd halen açıktır.ve ikinci oturumda ise veri izler yazılır ve cd kapatılır.
Multisession: Birden fazla seferde daha önce yazılan verilere yeni veri eklemeye olanak sağlayan yazma modudur.
Packet writting: Bu mod ile cd-r/rw sürücüsü bir hard disk gibi davranacak ve bilgilar kolayca kopyalanıp,siinebilecektir.
CD ÇEŞİTLERİ
CD-R:Cd recordable kelimesinin karşılığıdır.yazılabilir disk demektir.yalnız bilgi kaydı üzerine bir kez yapılır.tekrar silinip üzerine kayıt yapılmaz.ancak multisession metodu ile cdnin sonu kapatılmadı ise boş kalan yere bilgi eklemek mümkün olur.bir kere yazılabilen cd-r lerde veri değiştirilebilir.burada veri kısmı dye adı verilen organik renkli bir maddeden oluşuyor.cdnin rengini belirten ve çoğunlukla yeşil,mavi ya da altın renginde olabilen bu madde cdnin kalbini oluşturuyor.cd yazıcı veriyi lazer ışınlarıyla yazıyor ve bu işlem sırasında 300 celsiusluk bir ısıyla ışın renkli yüzeye düşüyor.
Cd-rw:Yeniden yazılabilir disk demektir.yüzlerce defa silinip tekrar yazılabilir.aynen cd-r gibi olup packet writing metoduyla bir sabit diskmişgibi de davranabilir.1996 yılında cd-r cihazlarında lzer ışının farklı fazlarda çalışması prensibi sayesinde yeniden yazılabilircd ler doğmuştur.cd-r larrda olduğu gibi bunda da metal yansıtıcı bir yüzey üzerinde renkli bir kısım bulunmaktadır.bu yüzeyde veri kodlanmış halde saklanır.cd –rw daki renkli kısım iki farklı tipi bir arada bulundurabiliyor. Kristallin ve amorph kimyacılar kristalleşmeden katılaşan sıvılara amorph adını veriyorlar.örneğin cam renkli tabakadaki amorph kısımları ışığı yansıtmadan geçirir.geçen ışık ancak metal kısımdan yansıyarak geri döner.kristallin kısımlar ise lazer veriyi okurken yansıtır.kristallin ve amorph iki farklı yansıtıcı yüzey oluşturur.ve bu sayade dijital veriler birleştirilir.cd –w,rw nin yazılması sırasında yazıcı renkli yüzeye yoğun lazer ışınları yollmaktadır.bu esnada ısı 500celsiusu bulabilir.cd-rdeki gibi cd yi eski haine döndürmek mümkündür.amorph bölgeler 200 celsiusa kadar tekrar ısstıldığında daha yavaş soğuyarak kristalleşiyor veveri siliniyor.böylece cd-rw tekrar yazmaya elverişli hale geliyor.
Cd-da:Compack disc digital audio’nun kısaltılmasıdır yani bilinen müzik cd’si. Genelde stereo, 16 bit, 44.1KHz frekansa sahiptirler ve kulağın duyabileceği en kaliteli müziğin 74 dakikasını içinde bulundururlar.
Cd-rom Digital Data: Standart veri(data) cd’si demektir.İçerisinde 650 Mb lık bilgi saklanabilir.iki çeşidi vardır Mode 1 Mode2 ise Mode 1 içerisinde hata düzeltme kodlarıda içeren standart bir moddur.Mode2 ise içersinde hata düzeltme kodları içermez, genellikle sıkıştırılmış ses ,video veya grafik verileri içerir.
Cd-rom XA: Cd rom extra architecture kelimelerinin kısaltılmışıdır.Mode1 ve Mode 2 standartları birleştirilerek yeni bir standart olarak karşımıza çıkmıştır.veri,ses,sıkıştırılmış ses,video, grafik ve diğer türlerdeki verileri içerebilir.
Cd-I:Cd interactive kelimelerinin kısaltılmışıdır.Tv’ye bağlanan cd-I player’lar için bulunmuş bir formattır.
Vcd:video cd yani piyasada bol miktarda bulunabilen film cd lerinin formatı.İçersinde MPEG sıkıştırma yöntemiyle sıkıştırılmış 74 dakika video bulundurulabilir.
Photo Cd:Fotoğraf görüntülerini saklamak için kullanıla bir formattır.TV ye bağlanan cd-I sürücülerle, içersindeki fotoğrafları tv ekranında izlemek için bulunmuştur.
Multiread:Çoklu okuma. Cd-r ve cd-rw medyalar üzerindeki müzik ve veri için belirlenmiş bir standarttır.Diskin her cd sürücüde okunabilmesi için bu standardı desteklemesi gerekir.
DVD-ROM ve DVD-Writer sürücüleri
DVD-ROM Nedir ?
DVD (Digital Versatile Disc ya da Digital Video Disc).
- DVD ilk önceleri "Digital Video Disk" anlamına geliyordu. Bunun temel nedeni, ilk uygulamaların video alanında ortaya çıkmış olmasıdır. Fakat bir süre sonra, veri saklama uygulamalarının da önemli olduğu anlaşılmış ve DVD "Digital Versatile Disk (Çok-yönlü Sayısal Disk)" anlamında kullanılmaya başlanmıştır.
- DVD'nin manyetik floppy sürücülerin yerini alabilmesi için şu koşulların yerine gelmesi gerekir:
- Herkes tarafından benimsenen bir standart
- Yüksek kapasite
- Düşük maliyet
- Mevcut CD'ler ile aşağı doğru uyumluluk;
- Gelecekteki DVD'lerle yukarı doğru uyumluluk,
- Yüksek güvenilirlik,
- Çeşitli disk formatları için tek bir sürücü.
DVD-ROM NE İŞE YARAR?
- Görüntü, ses ve bilgiyi aynı ortamda saklamaya yarar. DVD-ROM'lar CD-ROM'ların daha gelişmiş bir tipi olarak düşünülen CD'lerdir. DVD Video'lar ise televizyona takılan DVD Player'larda izlenen, ses ve görüntü içeren disklerdir. Bilgisayar ortamındaki DVD sürücüleri her iki formatı da okuyabilir, yazabilir. DVD Video'larda Mpeg-2 ve PCM veri sıkıştırması kullanılır. Mpeg-2 decoder kartı olmayan bir bilgisayarda DVD videoları yazılım yardımı ile izleyebilirsiniz.
- Hızla ilerleyen bilgisayar sektöründe geliştirilen yazılımların giderek daha fazla kapasiteye ihtiyaç duymaları, DVD-ROM sürücülerine ortaya çıkmasında en büyük etken.
- En önemli özelliği, müthiş kapasiteleri olan DVD-ROM sürücüler minimum 4.7 GB kapasitede üretiliyorlar. Üstelik bunu 17 GB’a kadar çıkarmak mümkün.
- Yani; hareketli görüntülerden oluşan 481 dakikalık bir veri tek bir medyaya kaydedilebilecek. Kapasitelerinin yanında hızları da CD-ROM’larla kıyaslanamayacak kadar yüksek DVD-ROM’ların.
Dvd writer : Dvd'de(dvd yazma,silme;cd yazma,silme,okuma)işlemlerini yapar.
BLU-RAY
"Blu-ray", birçok teknoloji ve eğlence sektörü liderlerinin bir araya gelerek oluşturduğu topluluğun geliştirmek ve yeni jenerasyon optik medyaları belirlemek için yürüttükleri projedir. Blu-ray teknolojisinin tüm işlerinden Blu-ray Disc Association (BDA, Blu-rak Disk Topluluğu) sorumlu. Blu-ray gelişimine ortak olan firmalardan bazıları Apple, Dell, HP, JVC, LG, Panasonic, Pioneer, Philips, Samsung, Sony ve TDK olarak sıralanabilir. Blu-ray ayrıca Warner Bros, MGM, Sony Pictures, Fox gibi bir çok film ve medya devini de arkasına almış durumda.
İlk bakışta Blu-ray ismi garip kaçıyor. Blu-ray tam manasıyla mavi lazer demek. Aslında İngilizce doğru telaffuzu "Blue Ray" fakat günlük hayatta kullanılan söz öbeklerine patent verilmediğinden bu form seçilmiş. Dolayısıyla "Blu-ray" olan "Blue Ray" den söz edilirken mutlaka "Blu-ray" diye yazılmalıdır. Yani "Blue-ray", "Blu-Ray" gibi yazımlar yanlıştır. Blu-ray kullanarak üzerinde işlem yapılan medyanın ismi Blu-ray Disc'tir. Blu-ray Disc'in kısaltılmışı da BD'dir.
BD'lerin kapasite avantaşı iki şekilde sağlanmış. Birincisi dalga boyu kırmızı lazerden daha küçük olan mavi lazer kullanımı. İkincisi ise odaklama becerisi diyebileceğimiz "Numerical Aperture (NA)", yani Numerik Darlık. Mavi lazer kullanan tek yeni teknoloji BD'ler değil, bunun yanında Yüksek Çözünürlüklü DVD, High Definition DVD yani HD-DVD'ler de var. Teknik olarak DVD'lerle aynı olan HD-DVD'lerin tek artısı kırmızı lazer yerine mavi lazer kullanmaları. Blue-ray Disklerin farkı odaklama becerileriyle ortaya çıkıyor. Bu kısım biraz daha teknik bir detay ve ileride daha ayrıntılı değineceğim. Blu-ray teknolojisinde DVD'lerde bulunan 0.65 odaklama becerisi 0.85 e çıkmış. Daha iyi odaklayan lazer kafası daha ince detaylara inmiş ve bu avantaj kapasiteye olumlu yansımış. Tüm bunların yanında bir çok ek metodlar da kullanılarak 25 GB gibi bir kapasiteye ulaşılmış.
Şimdi biraz daha teknik detaylara girelim. BD' teknolojisinin arka planında neler olduğunu görelim.
Optik okuyucu montajı
Hafıza kartı çeşitleri
CF Compact Flash :
1994 yılında SanDisk tarafından üretilen ve 2002-2005 yılları arasında CF+,CF2.0,CF 3.0 ve CF 4.0 gibi geliştirilmiş versiyonları olan CF kartların temelde CF-I ve CF-II olarak iki ayrı model mevcut.CF-I 43x36x3.3 mm boyutlarında olmak la beraber, günümüzde piyasada bulunan maksimum kapasiteli CF-I kart 8 GB'lık.CF-II ise 43x36x5mm ebatlarında olup maksimum kapasiteli 12 GB'a kadar ulaşıyor.CF kartlar adaptör takılarak PCMCI kart gibi kullanılabilir.Veri okuma ve yazma hızları maksimum 40 MB/s'dir.Teorik bellek kapasite limiti 137 GB olarak açıklanmış olmasına karşın henüz onda biri kapasitelerle piyasaya sürülmesi Compact Flash kartların daha çok yol katedeceginin bir göstergesidir.
SM Smart Media :
1995 yılında Toshiba tarafından üretilen ve CF'ye alternatif olarak düşünülmüş olan SM kartlar 45x37x2mm boyutlarında.SM,MP3 çalar ve diijital fotoğraf makinelerinde kullanımı yaygınlaşmış, fakat MMC ve SD kartlardan sonra popülerliği azalmış bir hafıza kartı çeşidi.Maksimum kapasite 256 MB, maksimum veri aktarım hızı ise 2MB/s.Adaptör takılarak PCMCI,CF ve 3.5 inç disket(floopy)yuvalarında kullanılabilir.Günümüzde ise bu hafıza kartı hem kapasite hem de veri aktarım hızının düşük olmasından dolayı giderek azalıyor.
MMC MultiMedia Card :
Siemens ve SanDisk tarafından geliştirilerek 1997 yılında piyasaya sürülen bir hafıza kartı çeşidi. 24x32x1.4mm boyutlarındaki kartın MMC, RS-MMC(Reduced-Size MultiMedia Card) ve MMCmobile olarak 3 ayrı modeli bulunuyor.MMC olarak tanımlanan kartlar 4 GB kapasiteye, RS-MMC ve MMCmobile kartları ise 1 GB kapasiteye kadar ulaşıyor.2003 yılında geliştirilen RS-MMC 24x18x1.4mm boyutlarında; 2005 yılında geliştirilen MMCmobile 24x16x1.4mm boyutlarında üretiliyor.MMCmobile kartlar adında anlaşılabilecegi gibi genellikle cep telefonlarında kullanılıyor. MMC'de veri aktarım hızı 2.5 MB/s iken RS-MMC ve MMC mobile'da okuma hızı 10 MB/s yazma hızı ise 7 MB/s'dir.SD kartlara oranla daha yavaş olmalarına karşın daha ucuz olmaları nedeniyle kullanım olanı oldukça yüksektir.RS-MMC ve MMCmobile kartları adaptör kullanılarak MMC uyumlu cihazlarda kullanılabilir.Teorik kapasite limiti 128 GB olarak açıklansada MMC kartları henuz bu rakama oldukça uzak odlugu ortadadır.
MS Memory Stick :
1998 yılında Sony tarafndan piyasaya sunuldu ve zamanla geliştirilerek 4 ayrı modelde karşımıza çıkıyor: Standart,Pro,Produo ve Micro.Standart ve Pro 50x21.5x2.8mm ebatlarında,Produo modeli 31x20x1.6 mm ebatlarında üretiliyor.Micro modeli ise 15x12.5x1.2mm boyutlarında üretilmiştir.Her modelin kapasitesi ve veri aktarım hızlarıda farklı.Standart MS kartar maksimum 256 MB kapasiteye ulaşabiliyor.Maksimum yazma hızı 1.8 MB/s değerne sahip.MS Pro ve MS Pro duo kartları ise maksimum 4 Gb kapasiteye sahip olabilirken veri aktarım hızları da 20 MB/s degerine ulaşabiliyor.MS Micro kartlarda kapasite 1 GB!a ulaşmışken veri aktarım hızıda yine 20 MB/s'dir.Fakat farklı boyutlarda üretildigi için Memory Stck kartları adaptörler ile birlikte Standart modeli olarak kullanılabiliyor.Teorik hesaplamalarda MS Pro, MS Pro Duo ve MS Micro kartların 32 GB kapasiteye ulaşabilecegi tespit edilmiştir.
SD Secury Dijital :
SD kartlar adından da anlaşılabilecegi gibi veri güvenligi saglayan yazma koruması ile üretiliyor.SD, mini SD ve micro SD olarak üç ayrı modelle karşımıza çıkan kartlar , boyut kapasite ve veri aktarım hızı olarak farklılık gösteriyor.SDkartlar 24x32x2.1mm boyutlarında ve maksimum 8 Gb kapasite ile üretilirken, mini SD kartlar 20x21.5x1.4mm boyutlarında ,maksimum 2 GB kapasiteye ve 20 MB/s veri aktarım hızına sahip.Micro SD kartlar ise 11x15x1mm boyutlarında ve maksimum 2 GB kapasitee sahip.Bu kartların maksimum ve aktarım hızlarıda yine 20 MB/s.Son dönemlerde oldukça popüler olan Sd kartlar hem hızları hemde kapasiteleri ile oldukça yaygınkaştı.Teoride 128 GB'a ulaşabilecegi haberleri de önümüzdeki günlerde kat kat daha büyük kapasiteli modellere hazırlıklı olmamızı gösterir gibi.Diger hafıza kartlarında oldugu gibi SD kartlarda da adaptör aracılıgı ile model farklılıkları ortadan kaldırılabilir.
xD Picture Card :
Diger hafızsa kartlarına göre oldukça yeni bir teknoloji olan xD kartları ilk olarak 2002 yılnda kullanıma sunuldu. xD kartlar 25x20x1.78mm boyutlarında üç ayrı modelde üretildi: xD, Type M ve Type H.Yalnızca xD etiketi ile gördügümüz kartlar 512 Mb kapasiteye ve maksimum 3 MB/s yazma hızı ile 5 MB/s okuma hızına sahip.2005 te üretilen Type M modeli ise maksimum 2 GB kapasiteye, maksimum 4 MB/s okuma hızına ve 2.5 MB/s yazma hızına sahip.Yine 2005'te Type H olarak piyasaya sunulan model se maksimum 1 GB kapasiteye 15 MB/s okuma hızına ve 9 MB/s yazma hızına sahip.Henüz SD ve MMC kadar yaygınlaşmamış xD kartlar hem kapasite hemde veri transferhızını arttırmadıgı süreece unutulma tehlikesi ile karşı karşıya oldugu görünülüyor.
Kartlar arasında dikkat etmeniz gereken kullandıgınız model ve veri aktarım,yazma hızları.Bazı kartlarda aktarım hızları direk yazılır 20 MB/s gibi bazılarında ise x'li degerlerle gösterilir.X degeri CD ve DVD okuyucu yazıcılardaki gibi standart bir değer ve 150 KB/s'ye eşit.Veri aktarım hızı 66x olarak yazılmış bir kart aslında 66 x 150 = 9900 KB/s olarak hesaplanır. buda yaklaşık olarak 10 MB/s olarak ifade edilebilir.
1994 yılında SanDisk tarafından üretilen ve 2002-2005 yılları arasında CF+,CF2.0,CF 3.0 ve CF 4.0 gibi geliştirilmiş versiyonları olan CF kartların temelde CF-I ve CF-II olarak iki ayrı model mevcut.CF-I 43x36x3.3 mm boyutlarında olmak la beraber, günümüzde piyasada bulunan maksimum kapasiteli CF-I kart 8 GB'lık.CF-II ise 43x36x5mm ebatlarında olup maksimum kapasiteli 12 GB'a kadar ulaşıyor.CF kartlar adaptör takılarak PCMCI kart gibi kullanılabilir.Veri okuma ve yazma hızları maksimum 40 MB/s'dir.Teorik bellek kapasite limiti 137 GB olarak açıklanmış olmasına karşın henüz onda biri kapasitelerle piyasaya sürülmesi Compact Flash kartların daha çok yol katedeceginin bir göstergesidir.
SM Smart Media :
1995 yılında Toshiba tarafından üretilen ve CF'ye alternatif olarak düşünülmüş olan SM kartlar 45x37x2mm boyutlarında.SM,MP3 çalar ve diijital fotoğraf makinelerinde kullanımı yaygınlaşmış, fakat MMC ve SD kartlardan sonra popülerliği azalmış bir hafıza kartı çeşidi.Maksimum kapasite 256 MB, maksimum veri aktarım hızı ise 2MB/s.Adaptör takılarak PCMCI,CF ve 3.5 inç disket(floopy)yuvalarında kullanılabilir.Günümüzde ise bu hafıza kartı hem kapasite hem de veri aktarım hızının düşük olmasından dolayı giderek azalıyor.
MMC MultiMedia Card :
Siemens ve SanDisk tarafından geliştirilerek 1997 yılında piyasaya sürülen bir hafıza kartı çeşidi. 24x32x1.4mm boyutlarındaki kartın MMC, RS-MMC(Reduced-Size MultiMedia Card) ve MMCmobile olarak 3 ayrı modeli bulunuyor.MMC olarak tanımlanan kartlar 4 GB kapasiteye, RS-MMC ve MMCmobile kartları ise 1 GB kapasiteye kadar ulaşıyor.2003 yılında geliştirilen RS-MMC 24x18x1.4mm boyutlarında; 2005 yılında geliştirilen MMCmobile 24x16x1.4mm boyutlarında üretiliyor.MMCmobile kartlar adında anlaşılabilecegi gibi genellikle cep telefonlarında kullanılıyor. MMC'de veri aktarım hızı 2.5 MB/s iken RS-MMC ve MMC mobile'da okuma hızı 10 MB/s yazma hızı ise 7 MB/s'dir.SD kartlara oranla daha yavaş olmalarına karşın daha ucuz olmaları nedeniyle kullanım olanı oldukça yüksektir.RS-MMC ve MMCmobile kartları adaptör kullanılarak MMC uyumlu cihazlarda kullanılabilir.Teorik kapasite limiti 128 GB olarak açıklansada MMC kartları henuz bu rakama oldukça uzak odlugu ortadadır.
MS Memory Stick :
1998 yılında Sony tarafndan piyasaya sunuldu ve zamanla geliştirilerek 4 ayrı modelde karşımıza çıkıyor: Standart,Pro,Produo ve Micro.Standart ve Pro 50x21.5x2.8mm ebatlarında,Produo modeli 31x20x1.6 mm ebatlarında üretiliyor.Micro modeli ise 15x12.5x1.2mm boyutlarında üretilmiştir.Her modelin kapasitesi ve veri aktarım hızlarıda farklı.Standart MS kartar maksimum 256 MB kapasiteye ulaşabiliyor.Maksimum yazma hızı 1.8 MB/s değerne sahip.MS Pro ve MS Pro duo kartları ise maksimum 4 Gb kapasiteye sahip olabilirken veri aktarım hızları da 20 MB/s degerine ulaşabiliyor.MS Micro kartlarda kapasite 1 GB!a ulaşmışken veri aktarım hızıda yine 20 MB/s'dir.Fakat farklı boyutlarda üretildigi için Memory Stck kartları adaptörler ile birlikte Standart modeli olarak kullanılabiliyor.Teorik hesaplamalarda MS Pro, MS Pro Duo ve MS Micro kartların 32 GB kapasiteye ulaşabilecegi tespit edilmiştir.
SD Secury Dijital :
SD kartlar adından da anlaşılabilecegi gibi veri güvenligi saglayan yazma koruması ile üretiliyor.SD, mini SD ve micro SD olarak üç ayrı modelle karşımıza çıkan kartlar , boyut kapasite ve veri aktarım hızı olarak farklılık gösteriyor.SDkartlar 24x32x2.1mm boyutlarında ve maksimum 8 Gb kapasite ile üretilirken, mini SD kartlar 20x21.5x1.4mm boyutlarında ,maksimum 2 GB kapasiteye ve 20 MB/s veri aktarım hızına sahip.Micro SD kartlar ise 11x15x1mm boyutlarında ve maksimum 2 GB kapasitee sahip.Bu kartların maksimum ve aktarım hızlarıda yine 20 MB/s.Son dönemlerde oldukça popüler olan Sd kartlar hem hızları hemde kapasiteleri ile oldukça yaygınkaştı.Teoride 128 GB'a ulaşabilecegi haberleri de önümüzdeki günlerde kat kat daha büyük kapasiteli modellere hazırlıklı olmamızı gösterir gibi.Diger hafıza kartlarında oldugu gibi SD kartlarda da adaptör aracılıgı ile model farklılıkları ortadan kaldırılabilir.
xD Picture Card :
Diger hafızsa kartlarına göre oldukça yeni bir teknoloji olan xD kartları ilk olarak 2002 yılnda kullanıma sunuldu. xD kartlar 25x20x1.78mm boyutlarında üç ayrı modelde üretildi: xD, Type M ve Type H.Yalnızca xD etiketi ile gördügümüz kartlar 512 Mb kapasiteye ve maksimum 3 MB/s yazma hızı ile 5 MB/s okuma hızına sahip.2005 te üretilen Type M modeli ise maksimum 2 GB kapasiteye, maksimum 4 MB/s okuma hızına ve 2.5 MB/s yazma hızına sahip.Yine 2005'te Type H olarak piyasaya sunulan model se maksimum 1 GB kapasiteye 15 MB/s okuma hızına ve 9 MB/s yazma hızına sahip.Henüz SD ve MMC kadar yaygınlaşmamış xD kartlar hem kapasite hemde veri transferhızını arttırmadıgı süreece unutulma tehlikesi ile karşı karşıya oldugu görünülüyor.
Kartlar arasında dikkat etmeniz gereken kullandıgınız model ve veri aktarım,yazma hızları.Bazı kartlarda aktarım hızları direk yazılır 20 MB/s gibi bazılarında ise x'li degerlerle gösterilir.X degeri CD ve DVD okuyucu yazıcılardaki gibi standart bir değer ve 150 KB/s'ye eşit.Veri aktarım hızı 66x olarak yazılmış bir kart aslında 66 x 150 = 9900 KB/s olarak hesaplanır. buda yaklaşık olarak 10 MB/s olarak ifade edilebilir.
Kart okuyucu montajı
0 yorum:
Yorum Gönder